puisi mandar

KALINDA'DA (PUISI MANDAR)

ciri kalinda’da seperti umumnya puisi, adalah keterbatasannya, ketidakbebasannya, yang membedakannya dengan toloq, karena toloq, seperti umumnya prosa, lebih bebas, lebih leluasa dalam bentuk dan aturan-aturan pengucapan..

Seperti halnya pantun Melayu, tembang Jawa, kelong Makassar, Elong Bugis, dan londe Toraja, maka kalinda’da’pun diikat oleh syarat-syarat tertentu yang harus dipenuhi: jumlah larik dalam tiap bait,  jumlah suku kata dalam tiap larik, dan irama yang tetap..

Menurut kebudayawan Mandar, kalinda’da  mandar mempunyai bentuk :
a. tiap bait terdiri atas 4 bait larik (baris).
b. larik pertama terdiri atas 8 suku kata.
c. larik kedua terdiri atas 7 suku kata.
d. larik ketiga terdiri atas 5 suku kata.
e. larik keempat terdiri atas 7 suku kata.
f. merupakan puisi suku kata.
g. Persajakan kalinda’da umumnya bebas, meskipun ada juga yang bersajak-akhir aaaa, abba, aabb.2)


berikut contoh kalinda'da tosipomonge (puisi romantik mandar)

Pitu buttu mallindungi Pitu ta'ena ayu Purai accur

Naola salili'u.(Tujuh gunung menghalangi tujuh dahan kayu semua rata semuanya hancur dilanda rinduku).
=================================================================================

Batu toyang dilolangan peatallangngo'o naung Apa' nanaolai Lopinna tomasara nyawa.

(Wahai batu dan karang di tengah samudera tenggelam dan karamlah engkau karena akan dilintasi perahunya kelana yang merana).

=================================================================================

Ulamung batui sarau Di naunna ende’mu Jappo'i batuTanjappo' passenga'u.

(Kubenamkan cintaku, bak membenam batu di bawah tanggamu Batu hancur tapi kerinduanku tak akan luntur).

================================================================================

Nalayangangmi cinna'u Naliliang sarau i'dai mala Dipasima-simangngi.

(Diterbangkannya harapan/keinginanku!, dan harapanku tak dapat lagi untuk menahannya).

================================================================================

Mapanra' sonai' toa'Mongea' so'nai toa' mua' i'o bandi usimonge-mongeang.

(Susah dan merana tak kan mengapa Sakit pedih biarkan daku, Asalkan dikau Membalas kasihku).

=================================================================================

Ukolliangi sarau di lisu simbolongmu Mau matindo Muilalai toa.

(Kuikatkan tanda kasihku di pusat sanggulmu biarpun kau nyenyak tidur kan terkenang juga kepadaku).

==================================================================================

Pattua' mannawa-nawa Saqula' mattimbangngi Maupa' bandi mua' na tetto' i'o.

(Sulit sungguh memikirkan Sukar nian merenungkan Mujurlah diri Bila engkau demikian juga).

 =================================================================================

Beru-beru ba'bar-aoo Pandeng malassu-aoo Napuppi' aoo Ito pammalareang.

(Melati, janganlah engkau mekar, nenas janganlah engkau layu, Jangan sampai di petik oleh insan yang pembosan).

==================================================================================

Beru-beru penggilingmu Bunga lawar pessoemu Bunga tipussu' Peitammu le'mai.

(Bunga melati pandanganmu Kembang mawar ayunan tanganmu Bunga mekar harum Lirikanmu terhadapku).

==================================================================================

Mettu'galanga di ayu, Ayu sappeo naung. Meinda' lao di pappang Pappang ra'bamo naung Dama' dilino moge’ tandi pakannyang.

(Kuberpegang di dahan kayu, Maka dahan kayu akan patah. Kutegak ditepi jurang Justru tepi jurangpun akan runtuh, Tak usahlah pedih dan merana di dunia ini Kiranya ragu dan bimbang tiada dipercaya).

==================================================================================

I'da naung name'ita allo naung natambus, assirumunganna matanna to salili.

(Kutak ingin memandang kesana Sang surya yang akan terbenam, Karena di ufuk sana perpaduannya mata yang dilanda kerinduan).

==================================================================================

Diang lao to salili Pepattoang nasilubai apa' iyau nyawau namalai.

(Orang yang dilanda arus kerinduan kepada jendela segera bergegas, Kiranya aku Jiwa raga ingin melayang).

 =================================================================================

Inggai para sumobal Sipandalle-dalleang, andiang dalleI ta'mo sipodalle.

(Marilah kita sama berlayar, Sama mengadu nasibTiada untung dan rezeki Kiranya kitalah saling menerima rezeki Sebagaimana kasih yang terpadu selama ini).

==================================================================================

Meapa ami monge'naTo mannia' tandottong Titero rua anna' kindo diellongngi.

(Bagaimana niang sakit parahnyaYang diidam-idamkan tiada terwujud Kiranya hanya kaki tersandung bundanya yang dipanggil).

==================================================================================

Accur tongani ateu Marere rapang sia, Sawa' batammu Usenga, usalili.

(Btapa remuk redamnya hatiku Hancur luluh bagaikan garam, Disebabkan tubuhmu yang selalu kukenang,  senantiasa kurindukan).

==================================================================================

Marondonna duambongi anna' maullung allo, Damo' pettule’Salili'u motu'u.

(Besok lusa manakala langit mendung, Tak usahlah anda bertanya Itulah pertanda kerinduanku).

==================================================================================

Usurungani matindo beke di naunna ende’mu Mattattangai Pendai perrawummu.

(Kusengaja tidur laksana kambing di bawah naungan tanggamu, demi Menunggu dan menanti naik dan turunmu selalu).

==================================================================================

Inggai para mattinja Para malloa-loa batatta' bappa Mala dai' si pake.

(Marilah kita berikrar Sama2 berjanji Semoga hubungan yang penuh kenangan ini dapatlah hendaknya terjalin dengan mesrah).

==================================================================================

Diang sarau saicco uputi daun camba arangi tiwua mua' tania i'o.

(Ada kasihku sedikit kubungkus daun asam pantang dan haram terbuka Jika bukan anda yang membukanya).

==================================================================================

Tenna' uitari dai' Bittoeng sippatummu i'da matindo mua' i'dai tambus.

(Seandainya aku melihat ke atas cahaya bintang di atasmu Justru aku tak akan tidur Sebelumnya ia terbenam).

==================================================================================

Tenna' diang di ada'na Lolong tama uwai, mappatu banda Sallang memonge-monge.

(Seandainya ada adat kebiasaan air mengalir ke hulu, aku akan mengirim Salam yang merisaukan dan merindukan).

==================================================================================

Lappa'mi iyau lette'u kambang pegallanga'u mapponayoi batanna alawemu.

(Sakit dan parah kakiku mengembang betisku Mundar-mandir demi memperhatikan kecantikan tubuhmu).

==================================================================================

Monge-monge pa'iyauAnna' tonande gayang Tonande gayang diang paulianna.

(Betapa sakit da pedih kurasa daripada tikaman,tapi kalau hanya bekas tikaman pasti ada obatnya)

=================================================================================

Inai tosara baru nalloi-naurangngi, Sara barunna Itosoro mamboyang.

(Hasrat suci,/ cinta murni siapa gerangan dilanda hujan n kemarau!, hasrat suci, cinta murninya Insan yang telah berantakan rumah tangganya).

==================================================================================

Tania tori' batangngu namapposara batanmmu, batang to tuna ta'e to kasi-asi.

(Bukannya diriku menolak cintamu, karna aku umpama pohon hina n tangkainya orang miskin).

==================================================================================

Uru-uru name ende' gayang napetaeng, pinda'duanna kowi kaiyang damo nawawa..

(Awal mulanya naik ke tangga, Keris yang diselipkan dipinggang, setelah kedua kalinya Parang besarlah sudah).

==================================================================================

Gau tongappai iyau sara mennassa topa anna' tiwua temunganna nyawau.

(Tindak laku yang mulia hasrat suci yang jelas lah, yang akan mampu membuka Tabir pintu kalbuku).

==================================================================================

Tenna dara' tarring kambu tarring pokki lolo'na muwatta banda muala polattangan.

(Seandainya aku bukan bambu  jelek, Bambu yang terpotong ujungnya Justru anda akan menebangku Digunakan untuk lantai).

==================================================================================

Tennaq dara' bale' beong, Bale' mate kindo'u natuna banda tia nasirua-ruai.

(Seandainya aku tidak terlalu awal jadi anak yatim,/ hingaa Hina dan papa!, mungking tidaklah seberapa berat beban yg kurasakan selama ini).

==================================================================================

Meita dai di bulan Pai-paindo pai i’da naindo apa' tuna iyau.

(kumendongah dan memandang ke rembulan, aduhai,. betapa cemerlang dan bercahayanya!, namun sinarnya tidak mengenaiku!, Karena mungking aku orang hina dan papa).

==================================================================================

Rappei tona murappe, Rappe toa iyau Sangga iyau namusala murappe.

(Sebut dan kenanglah orang yang anda kehendaki asalkan aku juga tidak dilupakan olehmu!,

==================================================================================

Mongea monge di lalang magarring i'da limbang, mongea nasurungang batang di alawena.

(Betapa parah dalam jiwa, demam yang tak nampak Parah!, disebabkan tubuh jelita dihayatinya).

==================================================================================

Rapanga' dai di makka suyu' di Baitullah wattu melo'mu sioro-oroang.

(Bagaikan aku ke Mekah Sujud di Baitullah sewaktu anda bersedia duduk berdampingan).

==================================================================================

Accur tongani ateu marere rapang sia Sawa' batanmmu usenga' usalili.

(Betapa hancur luluh hatiku, hancur laksana garam di sebabkan tubuh indahmu Senantiasa kukenang dan 

 kurindukan).

==================================================================================

Mane meppusu'i pandeng diomma' di naunna ,accilaka'u ba'barmi ta' utara.

(Kiranya nenas baru berkuncup aku telah bernaung di bawahnya, aduhai,.. nasibku sungguh malang! aku tak tertahan menciumnya setelah mekar dan berbau).

==================================================================================

demikianlah beberapa contoh kalainda'da diatas,. kalau ada kesalahan dalam penulisan dan pengartian mohon dimaafkan, sebenarnya masih banyak banget puisi-puisi mandar yang tidak di tuliskan disini,.
berhubung saya capek juga kalau panjang banget, .ha ha ha ha ha....

contoh kalinda'da yang lainnya >>

1. humor (kalinda'da pangino)

2. satire (kalinda'da paelle)

3. kritik sosial (kalinda'da pappakainga')

4. pendidikan/nasihat (kalinda'da pipatudzu)

5. keagamaan (kalinda'da masaalla)

6. kejantanan/patriotisme (kalinda'da pettomuaneang).